PDM

  • banner-glowny-2025--1.jpg
  • banner-glowny-2025--2.jpg

Wykłady i warsztaty 2025

  • Drukuj

Wykłady

 

1. Arwed Müller, Szkoła Montessori w Erfurcie, Stowarzyszenie Aktion Sonnenschein Thüringen e. V., Niemcy, Związek Montessori Landu Turyngia - Montessori-Landesverband Thüringen e. V. 

Pedagogika Marii Montessori na rzecz edukacji inkluzyjnej – szanse, zadania i doświadczenia z pedagogicznej praktyki 

Dlaczego pedagogika Marii Montessori jest istotna i w sposób oczywisty predestynowana do wdrażania idei edukacji inkluzyjnej?

Wykład poddaje refleksji i omówieniu kwestie Wychowania dla pokoju i Wychowania Kosmicznego oraz istotnych elementów praktyki pedagogicznej w instytucjach montessoriańskich w kontekście edukacji włączającej. Dotyczy to m.in.: wolnego wyboru pracy, przygotowanego otoczenia, grup mieszanych wiekowo i interakcji społecznych, materiałów montessoriańskich i towarzyszenia w rozwoju.

Jakie możliwości pracy i działania pojawiają się przed dziećmi? Jakie szanse rozwojowe mają dzieci z jednej strony dzięki różnorodnym społecznym procesom uczenia się a z drugiej dzięki indywidualizacji procesów uczenia się? Jakie zadania w zakresie osobistego rozwoju pojawiają się przed aktywnymi pedagogami montessoriańskimi w konkretnym procesie realizacji idei edukacji włączającej?

Zaprezentowane zostaną również interdyscyplinarne i kooperacyjne formy pracy na bazie koncepcji profesora Theodora Hellbrügge. Wykład czerpie inspiracje m.in również z długoletnich doświadczeń w inkluzyjnej i interdyscyplinarnej pracy w placówkach montessoriańskich w Erfurcie powołanych do życia przez stowarzyszenie Aktion Sonnenschein Thüringen e. V.

  

2. Dr hab. Iwona Sikorska, Instytut Psychologii Stosowanej, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie 

Różnorodność ścieżek rozwoju dziecka – edukacja dla przyszłości

Przedstawienie typowych i atypowych wzorców rozwoju oraz ich konsekwencji dla edukacji dziecka. Refleksja nad wyzwaniami
przyszłości, które powinny być uwzględniane w procesie edukacyjnym uczniów o różnorodnych potrzebach i możliwościach.

 

3. Dr Małgorzata Miksza /Polskie Stowarzyszenie Montessori, Łódź/  

Ekskluzja – inkluzja w pedagogice Marii Montessori. Impulsy do dyskusji

Pojęcia podane w temacie przewodnim PDM mają różne znaczenia. W wykładzie zaakcentuję poglądy M. Montessori na problem inkluzji - ekskluzji w różnych wymiarach: np. w wymiarze społecznym, kulturowym, jednostkowym i globalnym. W kontekście poglądów M. Montessori na rozwój i edukację dziecka - człowieka wskażę za Autorką potrzeby, możliwości i bariery inkluzji. I, dlaczego problemy ekskluzji są nadal aktualne? 

 

4. Dr Jarosław Jendza /Montessori Europe, Instytut Pedagogiki, Zakład Dydaktyki i Andragogiki, Uniwersytet Gdański/ 

 Montessori dla wybranych? Ekskluzywna enklawa czy przestrzeń otwarta na różnorodność? 

Pedagogia Montessori, choć oparta na idei włączającej wolności i indywidualizacji, w praktyce często przybiera ekskluzywny charakter. Jej utowarowienie sprawiło, że stała się ona pożądanym produktem na rynku edukacyjnym, a dostęp do niej – przywilejem klasy średniej. W myśleniu o edukacji Montessori coraz częściej dominuje logika potencjalnie zyskownej inwestycji w przyszłość dziecka, a nie idea pedagogii jako dobra wspólnego. Traktowanie edukacji jako rzadkiego zasobu, który można kupić i wykorzystać dla indywidualnych korzyści, wzmacnia mechanizmy ekskluzji.

Jednocześnie, część środowiska Montessori podtrzymuje przekonanie o wyjątkowości swojego podejścia, nierzadko używając języka sugerującego jego wyższość nad edukacją głównego nurtu. Charakterystyczny żargon, a także podejście „cała Montessori albo wcale”, dodatkowo ograniczają możliwość otwartego dialogu i adaptacji pedagogii do różnych kontekstów społecznych.

Tymczasem inkluzywność Montessori wymaga odwrotnej postawy: autokrytycyzmu, gotowości do otwierania się na różne środowiska, koncentracji na dobru wspólnym oraz konsekwentnych działań na rzecz wdrażania tej pedagogii tam, gdzie dostęp do upełnomocniającej edukacji jest utrudniony – tak jak miało to miejsce w pierwszej dekadzie XX wieku w San Lorenzo. Kluczowe staje się także tworzenie przestrzeni dialogu z innymi nurtami pedagogicznymi, otwartość na różnorodne interpretacje Montessori i nieustanne eksperymentowanie.

W wykładzie poddamy refleksji te mechanizmy ekskluzji oraz wskażemy możliwe ścieżki budowania podejścia bardziej otwartego, zgodnego z pierwotnym duchem tej pedagogii.

Czy Montessori może stać się przestrzenią realnie otwartą na różnorodność? Pozytywna odpowiedź na to pytanie i podążanie tą ścieżką wymagałoby odwagi do krytycznej refleksji i gotowości do zmiany, której nie brakowało Marii Montessori, kiedy tworzyła swoje podejście pedagogiczne. Czy jesteśmy dziś na to gotowi?

 

5. Dr Magdalena El Ghamari, Collegium Civitas (Warszawa) 

Ekskluzja a podatność na radykalizację: Jak edukacja inkluzyjna może budować odporność? 

Tematyka mojego wykładu skupi się na mechanizmach wykluczenia jako czynniku zwiększającym podatność na radykalizację oraz na roli edukacji inkluzyjnej w przeciwdziałaniu temu zjawisku.

 

6. Prof. Joachim Dattke (Niemcy)

 Współczesne problemy pedagogiki włączającej w aspekcie czynienia zadość potrzebom wszystkich dzieci

Różnorodność wśród dzieci jest w każdym aspekcie rozwoju tak wielka, że wizje norm nie są w stanie uczynić zadość dziecięcym potrzebom. Co możemy zrobić?

Jakie propozycje rozwiązań, zweryfikowane standardy, możliwości wsparcia oraz odnośne kursy doskonalenia zawodowego i narzędzia daje nam pedagogika M.
Montessori?

 

W naszej codziennej pracy jakość ma pierwszeństwo przed tempem i szybkością, ale nie jako przykrywka spowalniająca nasze wysiłki, lecz jako możliwość zorientowanej
na cel pomocy dla wszystkich uczennic i uczniów. Wiemy, że dzieci uczą się wytrwalej, dogłębniej i z większym zapałem, gdy mogą w ten proces angażować swe ciało wraz ze wszystkimi zmysłami. I chodzi w tym przypadku nie tylko o to, że w ten sposób to, czego się nauczyły, również lepiej zapada w pamięć.

 

Gdy dzieci są aktywne fizycznie, robią coś dobrego nie tylko dla swoich kręgosłupów, lecz również dla swych osiągnięć edukacyjnych.

 

Opis inkluzji na 4 poziomach ma wskazać na pewne uwarunkowania, metody i możliwości pedagogiki włączającej, dające nadzieję na praktyczne wdrożenie w życie
ogólnospołecznej misji „edukacji dla wszystkich” w oparciu o pedagogikę M. Montessori.

 

Warsztaty

 1. Inkluzja jako istotny element jakości życia starszych osób w geragogice Montessori

Christine Mitterlechner /Austria/

Na warsztacie pokażę na przykładach, jak można z sukcesem wzmacniać seniorów, którzy doświadczyli wykluczenia (czy to z powodu wieku, statusu, niedoboru środków finansowych, ograniczeń natury fizycznej i/lub poznawczej) w ich „codziennym życiu“. Kwestie te zostaną unaocznione podczas praktycznej prezentacji 6-fazowego modelu „Wolnej fazy uczenia się dla dorosłych“ z wykorzystaniem materiałów geragogicznych. 

Grupa docelowa: pedagodzy montesssoriańscy, poszukujący odpowiedniego modelu pracy dla rodziców, dziadków lub znajomych; ergoterapeuci, pracownicy socjalni, osoby pracujące w sektorze opieki i pielęgnacji osób w podeszłym i bardzo podeszłym wieku

  

2. Wolna praca montessoriańska w montessoriańskiej szkole podstawowej i jej efektywność dla wdrażania idei inkluzyjnej edukacji dzieci

 Arwed Müller /Niemcy/ 

Na bazie przykładów z praktyki (zdjęć, filmów) zaprezentuję i omówię w toku warsztatów różnorodne możliwości wolnej pracy montessoriańskiej wpisującej się w ideę edukacji inkluzyjnej. Analizie i refleksji poddam w szczególności aspekty dziecięcej pracy i uczenia się. Uwypuklę możliwości aktywnego współuczestnictwa wszystkich dzieci. Opiszemy, poddamy refleksji i przedyskutujemy wiążące się z tym zadania – zwłaszcza pedagogów montessoriańskich, ale również rodziców. Jakie wyzwania diagnozujemy? Jakim wsparciem i pomocą możemy się posłużyć? Jaka kooperacyjna i interdyscyplinarna praca jest możliwa i jak można zaaranżować ten proces?

  

3. Dzieci są różne- także pod względem swego rozwoju emocjonalnego i społecznego

Arwed Müller /Niemcy/

„Charakter rozwija się zatem w relacji z przeszkodami, z jakimi się styka lub z wolnością, która wspierała jego rozwój.“

(Charakter i jego ułomności u dzieci, Maria Montessori)

Jak towarzyszyć i wspierać dzieci z bardzo różnymi potrzebami w rozwoju emocjonalnym i społecznym?

Towarzyszenie dzieciom ze szczególnymi potrzebami w rozwoju emocjonalnym i społecznym stanowi często duże wyzwanie dla pedagogów również w placówkach montessoriańskich. Jednocześnie, co zrozumiałe, wielu rodziców tych dzieci poszukuje dla nich miejsca w placówkach montessoriańskich… Tematem warsztatu będą różne elementy i aspekty wsparcia poparte licznymi doświadczeniami praktycznymi, podejmę m.in. temat:

- procesu przyjęcia dzieci do placówki,

- ich udziału w pracy wolnej (zainteresowania, motywacja, koncentracja),

- wykorzystania efektywności doświadczeń społecznych i koegzystencji z innymi dziećmi, - znaczenia pedagoga montessoriańskiego i

–kooperacji w zespołach oraz współpracy z partnerami interdyscyplinarnymi.

Omówimy możliwości wsparcia we wszystkich powyższych aspektach.

 

4. Inkluzja i teatr w pedagogice Marii Montessori

Christa Kaminski, Ingeborg Müller-Hohagen – Niemcy

Prowadzące warsztat posiadają długoletnie doświadczenie w zakresie edukacji włączającej. Aktywności teatralne mogą stanowić nieocenioną pomoc w skutecznym kształtowaniu działań grupowych, wspieraniu kreatywności i poszukiwaniu sposobu na wyrażanie siebie, udzielaniu informacji zwrotnej, pozytywnym przyjmowaniu krytyki, budowaniu wspólnoty i codziennym okazywaniu szacunku innym ludziom.

Tezy dotyczące zajęć teatralnych – wsparcie inkluzji :

1. Dzieci posiadają nie tylko głowę.

Mają ręce i nogi, ciało, odczuwają emocje, zazdrość, strach, rozczarowanie, radość, smutek.

Szkoła i zajęcia teatralne wyłącznie dla głowy to rozwiązanie połowiczne.

Rozwiązanie żałosne.

Również dorośli posiadają dużo więcej niż tylko głowę.

2. Dzieci nie są małymi dorosłymi, są czymś unikatowym, nie zawsze „funkcjonują“ tak, jak to sobie wyobrażamy. Zajęcia teatralne z dziećmi z pewnością niosą ze sobą wiele zaskoczeń i niespodzianek. Kto ich nie lubi, powinien trzymać się z daleka od zajęć teatralnych.

3. Dzieci bardzo szybko wyczuwają, czy ich emocje i pragnienia są brane poważnie czy też wykorzystywane do własnych celów. Intencja prowadzenia zajęć teatralnych na chwałę pedagogów wyjdzie w którymś momencie na jaw – sytuacja nader żenująca.

4. Dzieci mają wątpliwości i zadają wiele pytań. Podają w wątpliwość również pedagoga. Zwłaszcza na zajęciach teatralnych. Czy jestem osobą otwartą na te pytania? Czy ukazuję się światu jako człowiek? Czy też wyłącznie jako „ekspertka“ lub „ekspert“ do spraw teatru lub szkoły?

5. Dzieci mają prawo do uczestnictwa w kulturze. Zajęcia teatralne dla dzieci i z dziećmi powinny spełniać takie same wymogi artystyczne jak zajęcia teatralne dla dorosłych.

6. Dzieci i młodzież mogą nas zachęcać i motywować do zajęć teatralnych. Wyczuwają, że teatr da im możliwość zainspirowania własnej fantazji i dawania upustu własnej kreatywności.

Wyczuwają, że teatr i zajęcia teatralne mogą im pomóc zdefiniować własne relacje z rzeczywistością, nazwać własne problemy i zacząć się z nimi konfrontować. My dorośli często odczuwany przed tym zbyt dużą obawę.

7. Powyższe tezy obowiązują bez żadnych ograniczeń zarówno w grupach integracyjnych jak również nieintegracyjnych.

 

5. Wspieranie umiejętności komunikacyjnych dziecka – w oparciu o obraz (Obraz mówi więcej niż 1000 słów…)

 Helena Korman /Niemcy/

„Marte Meo… na własną rękę lub o własnych siłach, to motto pracy Marii Aarts”

Każde niemowlę i dziecko rozwijają się indywidualnie, zgodnie z własnym tempem, zarówno pod względem motorycznym, jak i poznawczym i społecznym. Dzieci potrzebują czasu, przygotowanego środowiska, uznania i zaufania dorosłych. Marte Meo jest metodą wspomagającą rozwój oraz zdolności naturalne dziecka, rozwijania potencjału, z którym dziecko przychodzi na świat. Dziecko jest wspierane w zdolności do nawiązywania kontaktów, empatii i rozwoju językowego. Dzięki elementom Marte Meo dziecko odnajduje uwagę i koncentrację. Uczy się kompetencji własnego działania oraz samoregulacji. Marte Meo pomaga w budowaniu pozytywnego obrazu siebie oraz rozwijaniu umiejętności zabawy i uczenia się.Jak rozpoznać problem za zachowaniem dziecka i jak z dzieckiem pracować. Rozwiązanie problemu dopasowane jest do sytuacji i każdorazowo uwzględnia indywidualne cechy dziecka.

Grupa docelowa: dla rodziców, dla wszystkich zainteresowanych osób , dla pedagogów czynnie pracujących z dziećmi i młodzieżą.

 

6. Praca z uczniami z edukacji domowej w Pracowni Montessori z uwzględnieniem inkluzji

 Agata Buczek /Polska/

Część teoretyczna:

Zapoznanie z pojęciem edukacji domowej oraz tego, co nasza szkoła oferuje swoim uczniom.

Zaprezentowanie autorskiego arkusza obserwacji lateralizacji uczniów- odpowiadanie na pytania zgromadzonych.

Prezentacja pomysłów pracy z uczniami w tak specyficznej grupie.

Część praktyczna:

Burza mózgów i panel dyskusyjny

- zasoby takiej grupy uczniów w Pracowni Montessori.

- trudności i próba znalezienia rozwiązań w pracy z uczniami ze spektrum, w edukacji domowej, w Pracowni Montessori.

 Grupa docelowa: dla osób po kursach Montessori, czynnie pracujących z dziećmi, dla rodziców.

 

7. „Inkluzja versus ekskluzja – jak uczyć matematyki dzieci z trudnościami w duchu Montessori”

 Sylwia Caban

Jako nauczyciel Montessori, logopeda i terapeuta SI chciałabym podzielić się moimi doświadczeniami w nauczaniu matematyki dzieci z trudnościami w duchu pedagogiki Montessori. Matematyka bywa dla wielu dzieci źródłem frustracji, zwłaszcza dla tych, które mają trudności w nauce. Metoda Montessori, bazująca na multisensorycznych materiałach i indywidualizacji procesu nauczania, daje ogromne możliwości wsparcia takich uczniów. Współczesna edukacja często dzieli uczniów na tych, którzy „radzą sobie” z matematyką i tych, którzy „nie mają zdolności matematycznych”. Taki podział prowadzi do wykluczenia dzieci, które mogłyby się rozwijać w odpowiednim środowisku. Zastosowanie ruchu w nauczaniu matematyki. Jak dostosować materiały Montessori do różnych trudności.

  

8. „Inny to nie jest obcy, ale ktoś bliski” – o różnicach, które łączą, a nie dzielą

Małgorzata Centner-Guz, Iwona Zwierzchowska 

Charakterystyczne dla dzisiejszego świata globalizacja, migracja czy wielokulturowość prowadzą nierzadko do negatywnych zjawisk społecznych związanych z uprzedzeniem i dyskryminacją. Sytuacja ta wymaga ciągłej troski o rozwijanie postaw tolerancji i szacunku do drugiego człowieka. Dziecko, naturalnie obdarzone autonomią poznawczą i moralną oraz pozbawione ukształtowanych społecznie stereotypów, manifestuje otwartość na odmienność fizyczną, obyczajową i kulturową ludzi. Jej pielęgnowanie jest istotnym zadaniem wychowawców.

Proponowany warsztat przybliży sytuacje edukacyjne umożliwiające odkrywanie różnorodności kultur i społeczeństw. W centrum uwagi usytuowana będzie książka obrazkowa o niekonwencjonalnej szacie graficznej i strukturze. Publikacja prezentuje dwie historie snujące się jednocześnie i ukazujące życie odmiennych kulturowo chłopców i ich rodzin.

Uczestnicy warsztatu doświadczą, jak uczynić książkę medium w edukacji globalnej, której głównym celem jest kształtowanie umiejętności kluczowych, takich jak: krytyczne myślenie, prowadzenie dialogu, zadawanie pytań i szukanie na nie odpowiedzi, ale też postaw otwartości, solidarności, odpowiedzialności za innych ludzi. Podejmą zadania/aktywność związane z treścią książki w czterech obszarach: językowym, społeczno-przyrodniczym, kulturowym i artystycznym.

 

9. Trzy twarze inkluzji - historie prawdziwe - (teoria, rzeczywistość, najlepsza możliwa wersja?) 

Sylwia Ciesiółka

Proste i zakręty edukacyjnej ścieżki dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi na przykładach. Potencjał i ślepe zaułki rozwiązań stosowanych w placówkach tradycyjnych i Montessori. Czy edukacja to terapia? Czy terapia to edukacja? Co wynika z bagażu konkretnych doświadczeń zebranych podczas 14 lat eksplorowania przedszkolno-szkolnych labiryntów? Jaki azymut powinniśmy przybierać dla tej wędrówki? Jak uniknąć przybrania dwóch azymutów (nauczyciela i rodzica) i „rozdarcia" dziecka? Ten warsztat to próba sformułowania odpowiedzi - szczególnie na 2 ostatnie pytania - z uwzględnieniem perspektywy nauczycieli, rodziców i dzieci.

  

10. Odkryj swoje super moce! - prace grupowe przy projektach jako znalezienie zasobów uczniów

Alicja Czucha, Anna Nowak-Ludziejewska 

Podczas warsztatu uczestnicy doświadczą, w jaki sposób można podczas pracy grupowej wydobyć ich zasoby oraz jaką moc ma współpraca. Zaznajomią się z pojęciami ról oraz mocnych stron, jakie mogą się okazać przydatne w rozwiązywaniu trudności lub do wykonania zadania. Projekty grupowe są idealną okazją do pokazania, jak różne talenty i umiejętności są potrzebne do wykonania zadania oraz jak ważna jest rola nauczyciela prowadzącego lekcje, aby każdy uczeń mógł je w sobie odkryć. Będziemy mówić o sposobach komunikacji, których celem nie jest etykietowanie, ale wydobywanie mocnych stron i ich docenianie. Wspólnie z uczestnikami warsztatu nie tylko doświadczymy pracy grupowej, ale też krok po kroku przeanalizujemy, gdzie nauczyciel wkracza, a gdzie powinien się wycofać. Jak zrobić, aby zostawić przestrzeń do pracy i sprawczość, ale jednocześnie mieć kontrolę nad procesem. Praca grupowa w proponowanej przez nas formie jest według nas świetnym przykładem włączania wszystkich uczniów, czyli inkluzywności.

Grupa docelowa: dla wszystkich zainteresowanych osób pracujących w szkole podstawowej i wyżej.

 

11 Solanum Tuberosum – roślina, która zmieniła świat

Justyna Godlewska, Zofia Siemieniuk

Zapraszamy do zapoznania się z propozycjami zajęć dla dzieci, których celem jest skupienie na kształtowaniu szacunku do siebie i innych. Chcemy przedstawić jak można otworzyć się na świat i inne osoby, docenić ich mocne strony. Wyruszymy w niezwykłą podróż śladami rośliny, która zmieniła świat. Dowiemy się, skąd pochodzi, kto pierwszy ją uprawiał i jak trafiła do Europy. Poprzez doświadczenia sensoryczne poznamy jej różne odmiany i sposoby wykorzystania. Będzie to okazja do eksperymentowania, dotykania i smakowania. To będzie pełna odkryć lekcja o tym, jak natura potrafi łączyć ludzi niezależnie od miejsca na ziemi. Mamy nadzieję za zainspirujemy i zmotywujemy Państwa do dalszego poszukiwania nowych pomysłów i rozwiązań. 

Grupa docelowa: dla osób zaczynających interesować się pedagogiką Marii Montessori, nie posiadających przygotowania do pracy montessoriańskiej, dla wszystkich zainteresowanych osób.

 

12. Religie świata: różne drogi do jednego celu? 

Anna Karpińska 

Czy wszystkie religie mają wspólne korzenie? Czy wierzymy w to samo, tylko wyrażamy to na różne sposoby? Podczas tego warsztatu odkryjemy, że każda wiara wypływa z uniwersalnej potrzeby duchowości, wspólnej dla całej ludzkości. Dowiemy się, jak uprzedzenia i konflikty wynikające z różnic wyznaniowych można przezwyciężyć dzięki zrozumieniu, dialogowi i wiedzy.

Warsztat rozpocznie się inspirującą opowieścią, która wprowadzi uczestników w świat różnych wiar. Razem zastanowimy się nad pytaniem: czy wszystkie religie mówią o tej samej sile, choć nazywają ją inaczej? Przyjrzymy się korzeniom największych religii świata i odkryjemy ich wspólne przesłania.

To spotkanie będzie pełne inspiracji, refleksji i odkryć, które wywołają wiele momentów „aha!”. Warsztat stanowi przestrzeń do otwartej rozmowy, poszukiwań i budowania postawy tolerancji, która jest fundamentem edukacji dla pokoju.

Grupa docelowa: dla wszystkich zainteresowanych osób.

 

13. Historia ognia czyli od jaskiniowca do parowca – krótka opowieść o tym jak nasi przodkowie zapanowali nad żywiołem i wykorzystali go w wielu dziedzinach swojego życia

Kamil Kowalewski 

Zapraszam na opowieść, która jest doskonałym nawiązaniem i uzupełnieniem do III Wielkiej Lekcji Marii Montessori o pojawieniu się człowieka. Historia o tym jak coś co było podarunkiem od natury na początku u pierwszych ludzi budziło lęk i strach, powodowało ból, żeby później stanowić ochronę, dawać ciepło i światło oraz wpływać na zdrowie, życie i postęp cywilizacyjny. Zaczniemy w czasach, kiedy człowiek nauczył się oswajać ten potężny żywioł, powędrujemy przez epokę brązu i żelaza, poznamy także córkę ognia – ceramikę. Poszukamy etymologii tego słowa ogień. Pokażę jak wielki wpływ miał on na życie człowieka od samego początku po dzień dzisiejszy. Dowiecie się do czego użył go Heron, Mehmet Zdobywca i jak wykorzystali go Fenicjanie, Niemcy i Chińczycy. Nie zabraknie naszych, polskich akcentów takich jak np. postać Ignacego Łuksiewicza.

Nawiąże również do kultury, wierzeń i mitologii z całego świata. Cała opowieść będzie obfitowała w wiele ciekawostek. Pokażę jak przedstawione informacje można powiązać i zintegrować tematycznie z takimi przedmiotami jak język polski, matematyka, fizyka, chemia, technika, przyroda, biologia, historia czy muzyka na każdym etapie edukacyjnym, ze szczególnym uwzględnieniem uczniów w wieku 10-15 lat. Zaprezentuję ciekawe zadania, zagadnienia problemowe, projekty, karty pracy z samokontrolą oraz wiele innych materiałów, które z pewnością będą ciekawym wyzwaniem dla uczniów oraz pomogą im pogłębić swoją wiedzę na prezentowane tematy. Omówimy kilka pomysłów na przygotowanie otoczenia by odpowiadało na indywidualne potrzeby dziecka oraz wpływało na efektywne poznawanie prezentowanych zagadnień.

 

14. Jak przygotowane otoczenie w klasie Montessori pozwala na włączanie dzieci w proces uczenia się, samodzielności i rozwoju, w tym także dzieci ze specjalnymi potrzebami. 

Katarzyna Lewandowska 

Jak przygotowane otoczenie w klasie Montessori pozwala na włączanie dzieci w proces uczenia się, samodzielności i rozwoju, w tym także dzieci ze specjalnymi potrzebami. Wykład ma na celu zaprezentowanie roli starannie zaplanowanego środowiska w klasie Montessori, które wspiera indywidualny rozwój dzieci. Podczas wykładu omówione zostaną kluczowe zasady przygotowania przestrzeni edukacyjnej, tak by była ona dostępna, elastyczna i dostosowana do potrzeb każdego dziecka. Przedstawione zostanie, jak odpowiednie materiały, uporządkowanie przestrzeni i sposób organizacji pracy mogą sprzyjać rozwijaniu samodzielności, kreatywności oraz odpowiedzialności. Szczególną uwagę poświęci się dzieciom ze specjalnymi potrzebami, pokazując, w jaki sposób elastyczność klasy Montessori oraz różnorodność metod mogą umożliwić ich pełne włączenie w proces edukacyjny, pozwalając na naukę w indywidualnym tempie. Warsztat będzie cennym źródłem inspiracji dla nauczycieli, którzy pragną tworzyć wspierające środowisko edukacyjne w duchu pedagogiki Montessori.

 

15. Opowieści (wychowawcze) jako proces inkluzji w pedagogice Montessori; czyli jak i co opowiadać dzieciom, aby budowały siebie i relacje z innymi

Magdalena Lipińska 

Poprzez ten warsztat chciałabym pokazać jak snucie opowieści może wpływać na rozwój emocjonalny dzieci, jak można wspierać relacje panujące w grupie, czy korygować zachowania dzieci. Dzięki opowieściom wychowawczym dzieci utożsamiając się z bohaterami mają okazję dostrzegać swoje mocne strony i uczyć się na błędach bohaterów.

 

16. Wykorzystanie muzyki tradycyjnej z różnych stron świata w klasie Montessori, np. jako środek do przybliżania dzieciom różnych kultur, rozwijania ich wrażliwości muzycznej, jak również narzędzie sprzyjające rozpoznawaniu różnorodności jako wartości

Aleksandra Meissner, Martyna Dornowska 

Warsztat muzyczny, na którym nauczymy się piosenek, których melodię pochodzą z różnych kontynentów - od Europy przez Azję i Amerykę Północną aż po Afrykę. Utwory te są charakterystyczne dla muzyki tradycyjnej tych kontynentów. Uczestnicy otrzymają teksty, będzie też możliwość nagrania linii melodycznych. Częścią warsztatu będzie również praca nad dopasowaniem własnego tekstu do danej melodii, co sama praktykuję, na potrzeby np. porannej modlitwy z dziećmi na kręgu. Nie jestem profesjonalnym muzykiem, ale bardzo lubię śpiewać i na przestrzeni ostatnich 15 lat uczestniczyłam w wielu warsztatach dotyczących muzyki tradycyjnej. Moje doświadczenie potwierdza, że jest na nią miejsce w klasie Montessori.

 

17. Debata oksfordzka i tutoring jako narzędzia inkluzyjnej edukacji sprzyjającej dobrostanowi dzieci i młodzieży

 Anna Zalewska-Žohar, Magdalena Gładysz

Warsztat pomoże uczestnikom opracować skuteczne metody które uwzględniają indywidualne potrzeby uczniów oraz promują ich zaangażowanie i rozwój, umożliwiając jednocześnie równość szans. Warsztat skupi się na technikach, które pomogą nauczycielom uczyć efektywnej współpracy, umiejętności słuchania i szanowania odmiennych opinii.

W duchu inkluzji i szacunku dla różnorodności, warsztat:

  • pokazuje, jak tworzyć przestrzeń dialogu i współpracy,

  • wspiera rozwój kompetencji społecznych, empatii i odwagi wyrażania siebie,

  • uczy, jak dostrzegać i wykorzystywać mocne strony każdego ucznia,

  • sprzyja budowaniu wspólnoty opartej na zaufaniu, akceptacji i wzajemnym zrozumieniu.

Dla wszystkich zainteresowanych osób.

 

18. Metoda Montessori – najleszy sposób na integrację i wykorzytanie zasobów każdego dziecka

Ewa Nikołajew-Wieczorowska 

Metoda Montessori powstała w odpowiedzi na potrzeby dzieci z niepełnosprawnością. W trakcie działań podejmowanych przez Marię Montessori w Domach Dziecięcych, okazało się, że świetnie sprawdza się we wspomaganiu rozwoju dzieci w normie intelektualnej.

Jeżeli - z założenia – metoda Montessori jest dla wszystkich dzieci, to dlaczego tak trudno nam dzisiaj przyjąć fakt, że możemy nią pracować z dziećmi specjalnych potrzebach edukacyjnych?

Chętnie podzielę się z państwem swoim ponad 30-letnim doświadczeniem w pracy montessoriańskiej i terapeutycznej. Pokażę swoje pomysły, opowiem o tym, jak przekonać siebie do poszukiwania w każdym dziecku zasobów. Obiecuję, że będzie bardzo, bardzo praktycznie.

 

19. O kalendarzu, zegarze i księżycu- nasze pomysły na aktywizowanie dzieci

Monika Ogrodowczyk , Joanna Malanowska 

Praca na podstawie wielkich lekcji daje nieograniczone możliwości nauczycielowi. Podczas tych lekcji bardzo łatwo można włączyć dzieci w aktywne słuchanie. Opowieści rozwijają wyobraźnię dzieci, pozwalają zrozumieć i zmierzyć się z trudnymi tematami. Opowieści uczą słuchania, zadawania pytań i wyrażania własnych opinii. Na naszym warsztacie przedstawimy historię kalendarza, zegara i księżyca. Podzielimy się doświadczeniami z codziennej pracy. Pokażemy, jak można bawić się tymi historiami, co można z nimi dalej zrobić tak, aby każdy uczeń mógł w niej aktywnie uczestniczyć. Pokażemy książki, pomoce i karty, które są inspiracją naszych lekcji.

 

20. Księżyc i Słońce w montessoriańskich opowieściach  

Monika Pawluczuk – Solarz 

Warsztat będzie propozycją rozwinięcia zagadnień dotyczących Słońca i Księżyca, jako dwóch najistotniejszych dla człowieka ciał niebieskich. Ukazanie aspektu historycznego oraz współczesnego spojrzenia na triadę Słońce - Ziemia - Księżyc pozwala zrozumieć drogę, jaką człowiek pokonał w odkrywaniu tych obiektów, poznawaniu ich tajemnic, zachwycie nad ich pięknem oraz zdolności, by zrozumieć jaki wpływ miały i mają po dziś dzień na Błękitną Planetę. Na przykładzie dwu prezentacji w formie autorskich opowieści z wykorzystaniem montessoriańskich pomocy do edukacji kosmicznej, uczestnicy będą mogli w aktywny sposób zapoznać się z wybranymi obszarami wiedzy naukowej odnoszącej się do dwóch komplementarnych obiektów astronomicznych Słońca i Księżyca.

Warsztat będzie też prezentacją efektów kilkuletniego doświadczenia pracy z dziećmi ze spektrum autyzmu oraz grup dzieci, które z różnych powodów są dziećmi spoza środowisk montessoriańskich.

  

21. Morze Bałtyckie w trzech odsłonach – projekt do realizacji podczas zajęć edukacyjno – terapeutycznych/rewalidacyjnych  

dr Elżbieta Pędraszewska – Iskrzak, Maria Chmielewska, Helena Iskrzak   

Uczestnicy warsztatu zapoznają się jak realizować trójwariantowy projekt dotyczący Bałtyku (od czasów prehistorycznych do współczesności, w tym jego powstanie, przeobrażenia, fauna i flora oraz „zastosowanie” dla społeczeństwa). Prowadzące pokażą rozwiązania które będą dostosowane do różnego poziomu poznawczego odbiorcy. Zajęcia będą próbą powiązania różnych sfer edukacyjnych (językowej, matematycznej, sensorycznej oraz kosmicznej). Przedstawiony projekt można realizować modułowo przez dłuższy czas bądź jako jedną zwartą opowieść.

Zajęcia będą próbą zainspirowania uczestników warsztatów do przedstawienia wybranego tematu w taki sposób aby był on również dostępny dla dzieci i młodzieży z różnymi niepełnosprawnościami (w tym sprzężonymi). Stąd projekt będzie przedstawiony do realizacji z uwzględnieniem stopni trudności (3 warianty).

  

22. Opowieści o wartościach  

Iwona Rojewska, Karolina Auguścik 

Spotkanie pt. „Opowieści o wartościach” będzie okazją do zastanowienia się, jak poprzez opowieści wspierać dzieci w tworzeniu wspólnoty opartej na akceptacji, szacunku i zaufaniu. Podczas warsztatów przybliżymy dwie bajki oparte na uniwersalnych wartościach, które można wykorzystać w codziennej pracy z dziećmi w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Zaprezentujemy wykorzystanie pomocy rozwojowych z zakresu wychowania kosmicznego oraz papierowego teatru Kamishibai. Podzielimy się refleksjami na temat roli książki obrazkowej jako medium, które przy pomocy uniwersalnego językowa obrazu opowiada o ludzkich uczuciach i otaczającej nas rzeczywistości. Wskażemy kilka propozycji książkowych dla dzieci, młodzieży i dorosłych, przekazujących wartościowe przesłanie i pobudzające do refleksji. Mamy nadzieję, że nasze spotkanie stanie się platformą wymiany doświadczeń i inspiracją do dalszej pracy.

 

23. Edukacja religijna w placówkach Montessori – jako element inkluzji.  

dr hab. Barbara Surma, prof UIK 

Montessori uważała, że dziecko uczy się w sposób całościowy, dlatego należy umieścić je w odpowiednim środowisku, by mogło chłonąć wszystkie bodźce w sposób naturalny. Podkreślała, że język i religia są tymi elementami środowiska, które dziecko nabywa dzięki przebywaniu w danym środowisku kulturowym. Twierdziła również, że wychowanie religijne należy wprowadzać, podobnie jak naukę języka/mowy od najwcześniejszych lat. Przez około 15 lat prowadziła eksperyment, mający na celu wypracowanie odpowiedniej metody oraz materiałów do edukacji religijnej. Jego efekty opisała w trzech monografiach. Jednakże z różnych względów w kolejnych latach swojej działalności nie upowszechniała swojej propozycji dla wychowania religijnego. Podczas warsztatów zaprezentowane zostaną wybrane materiały Montessori oraz ich modyfikacje obecne w Katechezie dobrego Pasterza.

 

24. Opowieść o zawodach  

Jolanta Szafrańska-Wojdalska 

To kontynuacja wielkiej lekcji o Pojawieniu się Człowieka na Ziemi oraz opowieści o Wielkiej Rzece. Zaprezentuje Państwu opowieść, która wprowadza dzieci w świat zawodów. To krótki warsztat prezentujący w jak różnoraki sposób można przekazać dzieciom w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym historie zawodów. To niektóre propozycje realizowane w trakcie całego roku szkolnego. Sposób i forma realizacji pozwala dzieciom rozwijać różnorakie umiejętności, szczególnie uczy wrażliwości na drugiego człowieka, potrzeby współpracy, różnorodności. Rozwija harmonię społeczną, inkluzję już na etapie przedszkolnym. Historia zawodów uczy nas, że różnorodność nie jest przeszkodą, ale siłą która sprawia, że świat jest lepszym miejscem dla wszystkich. To propozycje konkretnych materiałów rozwojowych, zabaw, ćwiczeń wspierających rozwój dziecka, niezależnie od wieku i ewentualnych trudności, promujący inkluzję oraz harmonię społeczną.

 

25. Dobre praktyki włączania dzieci w spektrum autyzmu w klasie przedszkolnej Montessori. Doświadczenia Przedszkola Montessori “Słonecznik” oraz nauczycieli Montessori w Polsce. 

Joanna Szymańska, Magda Rozbicka

Dziecko w spektrum w montessoriańskiej klasie przedszkolnej to nie nowość, to nasza codzienność. Jednak w każdym obszarze przygotowanego otoczenia można znaleźć wiele strategii na jego wsparcie. Powiemy o sposobach, które stosujemy w naszym Przedszkolu Montessori Słonecznik w Warszawie. Z tych warsztatów dowiecie się, m.in.:

- Jak wspierać rozwój funkcji wykonawczych dziecka w spektrum?

- Jak ułatwić dziecku przejście od jednej aktywności do innej (np.: wrócić z zajęć terapeutycznych i wejść do pracy własnej)?

- Jak towarzyszyć dziecku każdego dnia w planowaniu pracy i samodzielnej realizacji działania?-

- Jak wspierać dziecko w komunikacji i ustaleniach z innymi przedszkolakami?

-I czym to się różni od pracy z dziećmi neurotypowymi?

Będzie czas na dyskusję, wymianę doświadczeń i przyjrzenie się badaniom na temat wykorzystania przygotowanego otoczenia we wsparciu dzieci w spektrum przeprowadzonym wśród nauczycieli Montessori w Polsce. 

 

26. Troska o dziecko w świecie cyfrowym, czyli jak uczyć szacunku do samego siebie i innych w przestrzeni wirtualnej  

Katarzyna Zych 

W obecnym czasie każdy dorosły mierzy się z odpowiednim wprowadzaniem dziecka w świat cyfrowy. Czy istnieje na to dobry sposób i właściwy wiek? Jak należy przygotować siebie i dziecko na moment zapoznania z mediami cyfrowymi? Jak zatroszczyć się o dziecko poruszające się w świecie cyfrowym?

Podczas warsztatu postaramy się odpowiedzieć na te i inne pytania. Zastanowimy się nad pozytywnym i negatywnym wpływem mediów cyfrowych na rozwój młodego człowieka. Omówimy sposoby na wspieranie rodziny, klasy, grupy w kształtowaniu dobrych nawyków cyfrowych. Zajmiemy się praktycznym tworzeniem zasad i kontraktów potrzebnych w rodzinie czy klasie.
Zajęcia będą poprowadzone metodami aktywizującymi, dzięki którym każdy z uczestników będzie mógł odpowiednio zanurzyć się w temacie, aby po warsztatach jeszcze lepiej zatroszczyć się o dziecko w świecie cyfrowym.  

 

Panele i grupy dyskusyjne 

Panel A

Włączanie, rodziców do życia przedszkola, tworzenie relacji 

Wioletta Ulatowska, Ewelina Łukaszewicz 

Podczas spotkania omówione zostaną wyzwania oraz najlepsze praktyki dotyczące integracji rodziców, co pomoże w lepszej adaptacji dzieci i budowaniu pozytywnej atmosfery w przedszkolu.

1. Inkluzja rodziców w życie przedszkolne:

  • Jak wprowadzać rodziców w życie przedszkola w sposób, który będzie sprzyjał rozwojowi dziecka - Budowanie otwartości i zaufania, które są fundamentem udanej współpracy.
  • Rola rodziców w procesie adaptacji dzieci do nowego środowiska edukacyjnego.

2. Korzyści wynikające z inkluzji:

  • Równość i szacunek: Jakie korzyści płyną z włączania rodziców, aby poczuli się częścią przedszkolnej społeczności.
  • Rozwój empatii: Jak współpraca z rodzicami sprzyja wzrostowi empatii u dzieci i nauczycieli.
  • Indywidualne podejście: Dopasowanie metod wychowawczych do potrzeb dzieci i ich rodzin.
  • Poczucie bezpieczeństwa: Jak obecność rodziców wpływa na komfort dzieci w przedszkolu.

3. Przeszkody w inkluzji i ich usuwanie:

  • Brak zasobów i wsparcia: Jakie trudności mogą pojawić się w procesie angażowania rodziców i jak je przezwyciężyć.
  • Brak współpracy z rodzicami: Jakie strategie mogą pomóc przełamać bariery komunikacyjne i wzmocnić współpracę.
  • Dostosowanie przestrzeni: Jak stworzyć przestrzeń, która sprzyja wspólnej pracy nauczycieli i rodziców.

4. Mocne strony współpracy z rodzicami w kontekście Montessori:

  • Aktywne zaangażowanie rodziców: Jakie metody pomagają w zachęcaniu rodziców do aktywnego uczestnictwa w życiu przedszkola.
  • Współpraca na rzecz dobra dziecka: Zacieśnianie więzi między nauczycielami a rodzicami, by wspólnie dbać o rozwój dziecka.
  • Wzmacnianie dobrostanu dziecka: Jak w duchu pedagogiki Montessori można wspierać rozwój dziecka, uwzględniając potrzeby rodziny

Podsumowanie:

Panel ma na celu nie tylko omówienie wyzwań związanych z angażowaniem rodziców, ale również wskazanie konkretnych działań, które mogą sprzyjać budowaniu otwartej i wspierającej wspólnoty w przedszkolu. Spotkanie ma być przestrzenią do wymiany doświadczeń i pomysłów, które pomogą w tworzeniu relacji sprzyjających rozwojowi dzieci w atmosferze wzajemnego zaufania, szacunku i współpracy.

Grupa docelowa: Spotkanie skierowane jest do nauczycieli, dyrektorów przedszkoli oraz osób zainteresowanych współpracą z rodzicami w przedszkolu Montessori.

 

Panel B

Wyzwania jaki stoją przed organami prowadzącymi przedszkola, szkoły Montessori w Polsce   

Wojciech Josicz 

Przedstawienie dotychczasowej pracy eksperymentalnej placówki w duchu montessoriańskim, omówienie współpracy z organem prowadzącym (JST) organem nadzorującym, dalszy rozwój szkół polskich prowadzonych przez JST w duchu Montessori, zagrożenia i szanse edukacji w duchu Montessori.

Grupa docelowa: dla osób odpowiedzialnych za organizację Przedszkoli, Szkół Montessori, przedstawicieli JST, dyrektorów placówek Montessori. 

 

Panel C

Edukacja inkluzyjna w ujęciu międzynarodowym – przegląd rozwiązań metodycznych   

Aleksandra Zarosa  

Pedagogika Montessori zrodziła się z inkluzji edukacyjnej. Maria Montessori – nazwana przez Catherine N. Massie Królową wczesnej interwencji– pokazała nam, jak zaadaptować materiały dydaktyczne, aby uczynić edukację możliwą tam, gdzie ówcześnie tej możliwości nie widziano. Przygotowane środowisko Montessori jest areną, na której każde dziecko ma szansę rozwinąć swój potencjał.

Podczas warsztatu przeanalizujemy konkretne przykłady wczesnej interwencji i rozwiązań metodycznych w przypadkach dysleksji, dysgrafii, zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, zaburzeń przetwarzania i integracji sensorycznej oraz szeroko pojmowanych zaburzeń ze spektrum autyzmu.

Podzielę się z Państwem wiedzą zdobytą podczas studiów psychologicznych i montessoriańskich oraz szkoleń podyplomowych, w tym praktycznego kursu prowadzonego przez organizację Partnerstwo Medyczne Montessori na rzecz Integracji – Montessori4Inclusion https://montessori4inclusion.org/ i Uniwersytet Loyola w Maryland, USA. Jako trenerka Montessori z wieloletnim doświadczeniem w pracy integracyjnej z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym w Irlandii i Norwegii, chętnie włączę się w dyskusję podczas Polskich Dni Montessori 2025. Zapraszam wszystkie zainteresowane osoby, w tym rodziców, nauczycieli wspomagających oraz dyrektorów placówek edukacyjnych. Im nas więcej, tym więcej murów i barier możemy zburzyć!

Grupa docelowa: dla wszystkich zainteresowanych osób

-inny odbiorca (kto?) nauczyciele wspomagający, dyrektorzy placówek edukacyjnych.

Panel E

Farma Montessori - inkluzywna, rezydencjalna, wypełniająca podstawę programową z aspektem praktycznej pracy i nauki.

Małgosia Tarnowska

Podczas tego wystąpienia podzielę się z Państwem wiedza teoretyczna dotycząca pedagogiki Montessori dla trzeciego planu rozwojowego (wiek 12/15-15-18) jak tez praktycznymi aspektami związanymi z prowadzeniem szkoły farmy z aspektem rezydencjalnym. Opowiem o miejscu, o uczuciach, nauczycielach i specjalistach i kursach a przede wszystkim o predyspozycjach potrzebnych do pracy z młodzieżą w szkole farmie. Będą Państwo mogli zadawać pytania i zostać zaproszonym do wizyty i zdobycia obserwacji i doświadczenia w pierwszej w Polsce szkole farmie z aspektem rezydencjalnym.

Grupa docelowa:do osób które pracują z uczniami z trzeciego planu rozwojowego (third plane students), do nauczycieli, rodziców i właścicieli szkol (organów założycielskich, którzy myślą o założeniu farmy dla swoich uczniów; dla wszystkich zainteresowanych osób.

 

Panel F

Grupa dyskusyjna  

Czy jest możliwa realizacja całego programu Montessori w przedszkolu i jak korzystać z dokumentu: Sylwetka absolwenta?

Joanna Maghen 

Dr Maria Montessori zaproponowała dziecku niezwykle bogaty program tematyczny, wprowadzając je w zagadnienia często uznawane za przeznaczone dla starszych grup wiekowych. Podczas panelu dyskusyjnego spojrzymy na to, co Montessori proponowała dzieciom 115 lat temu, oraz porównamy to z aktualnymi praktykami edukacyjnymi. Zastanowimy się, czy współczesne dzieci osiągają podobne efekty w nauce i jakie czynniki mogą wpływać na ewentualne różnice.

Z moich obserwacji pracy nauczycieli Montessori, szczególnie tych o krótszym stażu, wynika, że nie zawsze proponujemy dzieciom odpowiednie materiały w czasie, który Maria Montessori uznałaby za optymalny. Często skutkuje to niezrealizowaniem pełnego programu nauczania.

W trakcie panelu postawię kilka kluczowych pytań:

  • Co uniemożliwia dzieciom realizację całego programu Montessori?

  • Czy współczesna technologia wpływa na zmiany w zachowaniu dzieci i ich zdolność do pracy w systemie Montessori?

Podsumowując dyskusję, przedstawię propozycję zestawienia materiałów Montessori przyporządkowanych do odpowiednich grup wiekowych. Będzie to drogowskaz szczególnie pomocny dla młodych nauczycieli, jednak nie powinien być traktowany jako sztywny schemat, lecz raczej jako inspiracja do świadomego planowania pracy. 

Fenomen dzieciństwa pozostaje niezmienny – dzieci nadal rodzą się ciekawe świata i ukierunkowane na samorozwój. Naszym zadaniem jest stworzenie odpowiednio przygotowanego otoczenia, prowadzonego przez świadomego, przygotowanego dorosłego.